Kazanłyk (bułg. Казанлък, ang. Kazanlak) to małe, ale niezwykle malownicze miasto położone w Dolinie Róż i u podnóża równie malowniczego pasma górskiego Stara Płanina. 200 km od Sofii i niecałe 200 km od wybrzeża Morza Czarnego, umiejscowione jest niemal w samym środku Bułgarii.
Bułgarskie city of Guns and Roses
Kazanłyk nazywa się żartobliwie miastem broni i róż, ponieważ słynie przede wszystkim z rozległych plantacji róż i… fabryki broni. Od wieków w dolinie uprawia się różę damasceńską, z której produkowany jest ceniony na całym świecie olejek różany – bułgarskie „płynne złoto”. Wiosną cała okolica zamienia się w morze kwitnących róż, a unoszący się w powietrzu zapach wypełnia miasto i jego okolice. Kwiaty są bardzo delikatne, więc zbiera się je ręcznie, a do wytworzenia litra olejku potrzeba aż 4 ton płatków róż.
Z tej okazji, co roku w czerwcu w Kazanłyku odbywa się Festiwal Róż, który przyciąga zarówno turystów, jak i mieszkańców. W programie są parady, koncerty, wybieranie Różanej Królowej („Carica Roza”), a także tradycyjne obrzędy związane z różami. Warto również odwiedzić Muzeum Róż, gdzie można poznać historię uprawy i produkcji olejku różanego oraz zobaczyć dawne narzędzia wykorzystywane w tym procesie.
Kazanłyk ma jednak drugą stronę. Miasto jest jednym z głównych ośrodków produkcji broni w Bułgarii. Znajduje się tu fabryka Arsenal, która od ponad wieku produkuje sprzęt wojskowy, głównie na eksport. Choć ta część historii Kazanłyka może wydawać się mniej romantyczna, jest ważnym elementem tożsamości miasta. Szacuje się, że aż około 30% mieszkańców Kazanłyka jest zatrudnionych w Arsenal lub w przedsiębiorstwach z nią współpracujących. To sprawia, że przemysł zbrojeniowy ma istotny wpływ na życie codzienne w tym mieście.
Architektura i dziedzictwo kulturowe
Architektura Kazanłyka to fascynująca mieszanka stylów. W centrum miasta można znaleźć zabytkowe budynki z czasów bułgarskiego odrodzenia narodowego, takie jak XIX-wieczne domy w tradycyjnym stylu z misternymi drewnianymi zdobieniami. Nie brakuje tu również reliktów ery socjalistycznej – monumentalne betonowe bloki i pomniki nadają miastu surowy charakter, który kontrastuje z urokiem tradycyjnych budynków.
Spacerując po Kazanłyku, łatwo zapomnieć, że pod ziemią kryją się najstarsze tajemnice Bułgarii. Jednym z najważniejszych zabytków Kazanłyka jest tracki grobowiec odkryty w 1944 roku, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jego wnętrze skrywa unikatowe freski przedstawiające życie trackiej arystokracji. To świadectwo bogatej historii tego regionu, sięgającej czasów starożytnych. Okolice Kazanłyku, znane jako Dolina Trackich Królów, kryją wiele starożytnych grobowców i kurhanów. W regionie odkryto ich ponad 1000, co czyni go jednym z najbogatszych archeologicznie obszarów w Bułgarii.
Społeczność Kazanłyka i życie codzienne
Mieszkańcy Kazanłyka to serdeczni ludzie, dla których tradycja i gościnność są niezwykle istotne. Przyzwyczajeni do turystów i podróżników, przyjmują ich z cierpliwością i otwartością, chętnie opowiadając o swoim mieście i kulturze. Większość społeczności to Bułgarzy, ale w mieście mieszka także mniejszość romska.
Życie w Kazanłyku toczy się spokojnym, niemal powolnym tempem, a codzienność wypełniają rytuały – poranne kolejki po banicę, popołudniowa kawa po turecku w lokalnych kawiarniach i wieczorne spotkania w parkach to nieodłączna część dnia mieszkańców.
Miasto ma silne więzi z kulturą ludową. W lokalnych sklepach można znaleźć tradycyjne wyroby rękodzielnicze, takie jak haftowane tkaniny, ceramikę i kosmetyki na bazie róż, a lokalni artyści regularnie dostają zlecenia na nowe pomniki i rzeźby. Jednak Kazanłyk to nie tylko tradycja – coraz więcej młodych otwiera tu własne biznesy, łącząc lokalne dziedzictwo z nowoczesnym podejściem.
Niepozorne miejsce z wielkim charakterem
Kazanłyk od początku wydaje się miejscem wyjątkowym – położony daleko od zgiełku, otoczony górami, z fascynującą historią. Na pierwszy rzut oka może wydawać się zamknięty w swoim rytmie, ale kiedy spędzisz tu trochę czasu, zaczynasz go rozumieć. Poranne kolejki po banicę i ayran, wieczorne spacery po głównej ulicy, przesiadywanie w kawiarniach, a wieczorem w ogrodach przy rakiji i świetlikach, i do tego zapach róż, który unosi się w powietrzu dłużej, niż można by się spodziewać.
To miejsce, które nie odsłania się od razu, ale powoli wciąga. Jedni przyjeżdżają tu tylko na chwilę – na festiwal, lub przejzadem w drodze nad morze. Inni zostają dłużej, zupełnie przypadkiem. Bo tak to już jest z Kazanłykiem – im mniej od niego oczekujesz, tym bardziej cię zaskoczy.
